Nowe cielesności? Współczesne konteksty praktyk i technik  tanecznych – pytania i wyzwania

9 listopada (sobota), godz. 12:00-18:00 „Nowe cielesności”? Współczesne konteksty praktyk i technik tanecznych – pytania i wyzwania | konferencja naukowa w ramach Programu Przestrzenie Sztuki-Taniec.

Wstęp wolny.
Miejsce: Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. Fryderyka Chopina w Bytomiu.

Program:
12.00 – słowo wstępne od kuratorów: Anna Duda, Adam Kamiński oraz krótka prezentacja muzyczna w wykonaniu osób uczniowskich z Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej I i II stopnia im. Fryderyka Chopina w Bytomiu.
12.15 – dr Katarzyna Słoboda (ona/jej), „Ciała w relacjach. Choreografie nowych ekologii”.
W swoim wystąpieniu przyjrzę się praktykom takich choreografek, jak Zden Brungot Svíteková, Aleks Borys, Tereza Ondrová i Agata Siniarska. Artystki te pracują z granicami wyobraźni środowiskowej, proponując publiczności choreograficzne i somatyczne narzędzia nawiązywania relacji z otoczeniem poprzez łączenie wymiaru planetarnego z lokalnym. Interesujące mnie praktyki testują lub znoszą podział na ciało ludzkie i więcej-niż-ludzkie, naturę i kulturę, proponując ucieleśnioną refleksję na temat współodpowiedzialności i relacyjności w kontekście głębokiego czasu, materialności ciał, poszerzonej i mrocznej ekologii.
13.15 – dr hab. Wojciech Klimczyk, prof. UJ, „Dramaturgia kruchej cielesności”.
We współczesnych studiach nad tańcem coraz częściej podejmuje się kwestię zdrowia psychicznego, dostrzegając, że taniec może spełniać zarówno funkcje terapeutyczne, jak i (w niektórych swoich odmianach) generować napięcia mogące destrukcyjnie wpływać na psychikę. Problematyka ta jest niezwykle istotna, gdy weźmie się pod uwagę rosnącą we współczesnych społeczeństwach liczbę osób odczuwających różnego rodzaju psychiczny dyskomfort. Ludzie tańca nie funkcjonują wszak w społecznej próżni. W swoim wystąpieniu będę chciał przyjrzeć się temu zagadnieniu z perspektywy konkretnego studium przypadku, które pozwala nam dokonać unikalnego wglądu w sytuację, gdy psychiczna destabilizacja przełożyła się na konkretny performans ruchowy – ostatni publiczny występ Wacława Niżyńskiego. Kluczowa w tym kontekście stanie się kategoria kruchości, którą zaproponowała Judith Butler. Każde ciało jest wszak podatne na zranienie, każde jest potencjalnie ciałem „zaburzonym” i jako takie cechuje się plastycznością, którą będę chciał w swoim wystąpieniu poddać dramatyzacji, podejmując ucieleśniony dialog z „tanecznym szaleństwem” Niżyńskiego jako doświadczeniem egzystencjalnym, w pewnym istotnym sensie aktualnym.
Przerwa
15.15 – dr Regina Lissowska-Postaremczak, „Cielesność i choreografia w perspektywie mediów”.
Wystąpienie poświęcone będzie funkcjonowaniu różnych wymiarów cielesności w kontekście medialnych zapośredniczeń. Na początek przyjrzymy się zastosowaniu narzędzi i środków charakterystycznych dla mediów audiowizualnych, które poszerzają możliwości choreografii w sposób nieosiągalny na scenie. Dzięki nim ciało może być poddawane wizualnemu montażowi, a ruch prezentowany w sposób przekraczający tradycyjną linearność czasu i przestrzeni. Następnie przeanalizujemy przykłady technologicznych rozszerzeń ciała i zmysłów, które otwierają nowe pola do eksperymentów z percepcją ruchu. Na koniec zastanowimy się nad wpływem tych mediów na kompozycję i dramaturgię tańca — jak ich połączenie z choreografią prowadzi do powstania zupełnie nowych jakości artystycznych i przyczynia się do tworzenia innowacyjnych form medialnych oraz transmedialnych narracji.
16.15 – dr Anna Piotrowska, mgr Anna Duda, „Ciało industrialne – wykład performatywny”.
W bieżącym sezonie artystycznym 2024/2025 w Teatrze Rozbark rozpoczęliśmy realizację projektu badawczego pod hasłem „Ciało industrialne”. Jego idea sięga początku istnienia Teatru, który powstał w przestrzeni byłej Kopalni Rozbark. Nawiązuje też do procesu poszukiwania tożsamości przez zespół artystyczny, powstały w surowej i eksperymentalnej przestrzeni Sceny Cechownia. Badamy relacje tożsamości miejsca i tożsamości ciała. Industrialność traktujemy nie tylko w odniesieniu do społeczno-gospodarczych kontekstów, ale również jako metaforę intensywnej, pogłębiającej świadomość własnych zasobów pracy nad energetyką fizyczności. Rozważamy pytania o rolę osób artystycznych w kształtowaniu tożsamości otoczenia, o ich realny wpływ na rzeczywistość poprzez praktyki i techniki artystyczne. W performatywnym wykładzie postaramy się przeprowadzić Państwa przez kluczowe zagadnienia projektu, korzystając z języka improwizacji.
16.40 – Panel dyskusyjny.

Kuratorzy konferencji: Adam Kamiński, Anna Duda.

„Zadanie dofinansowane ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Przestrzenie Sztuki-Taniec, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca”.

BIOGRAFIE PRELEGENTÓW

KATARZYNA SŁOBODA (ona/jej) – kuratorka, doktorka nauk humanistycznych, badaczka choreografii, dramaturżka tańca. Wykładowczyni kuratorstwa w Akademii Sztuki w Szczecinie. W latach 2009-2022 związana z Muzeum Sztuki w Łodzi gdzie kuratorowała takie wystawy i projekty, jak m.in.: Prototypy 4: Agata Siniarska, Osuwisko (2020), Przyjdźcie, pokażemy Wam, co robimy. O improwizacji tańca (z Sonią Nieśpiałowską-Owczarek, 2013), Ekologie Miejskie (wraz z Aleksandrą Jach, 2011-2013), Poruszone ciała. Choreografie nowoczesności (2016) czy Układy odniesienia. Choreografia w muzeum (z Mateuszem Szymanówką, 2016). Jest redaktorką i autorką publikacji oraz tekstów na temat tańca współczesnego, choreografii i sztuki współczesnej. Laureatka stypendium badawczego Grażyny Kulczyk z zakresu współczesnej choreografii oraz programu Młoda Polska 2018. Członkini Zarządu Stowarzyszenia Forum Środowisk Sztuki Tańca, inicjatywy Przestrzeń Wspólna oraz Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki AICA.

dr hab. WOJCIECH KLIMCZYK – prof. UJ pracuje w Katedrze Porównawczych Studiów Cywilizacji Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie prowadzi zajęcia na temat teorii kultury, kultury popularnej i globalizacji. Jego zainteresowania naukowe skupiają się wokół problematyki ciała, w tym przede wszystkim jego społeczno-politycznych kontekstów, ze szczególnym uwzględnieniem tańca. Jest autorem i współredaktorem kilku książek, między innymi Wizjonerzy ciała. Panorama współczesnego teatru tańca (Ha!art 2010) oraz Wirus mobilizacji. Taniec a kształtowanie się nowoczesności (1455-1795) (Universitas 2015). Od kilku lat intensywnie bada życie i twórczość Wacława Niżyńskiego oraz jej recepcję przygotowując na ten temat monografię. Kiedyś współtworzył kolektyw Harakiri Farmers, obecnie zaś działa jako niezależny artysta, głównie we współpracy z Krakowskim Centrum Choreograficznym, gdzie w 2024 roku przedstawił odtworzenie performatywne ostatniego publicznego występu Niżyńskiego. Wokalista w zespołach Misenomo oraz Sztuczne Książki.

dr REGINA LISSOWSKA-POSTAREMCZAK – Teatrolożka, badaczka tańca, kuratorka programów filmowych. Jest adiunktem w Katedrze Teatru i Sztuki Mediów Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Obecnie pracuje jako badaczka w ramach międzynarodowego grantu THEAGENT, osadzonego w Austriackiej Akademii Nauk w Wiedniu i realizowanego przy wsparciu Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC). Wykłada również na Wydziale Tańca Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach oraz na Wydziale Tańca Akademii Wychowania Fizycznego w Poznaniu. Posiada tytuł magistra humanistyki uzyskany na UAM oraz magistra sztuki zdobyty na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie. Jest autorką książki „Strategie kinestezyjne w przestrzeni tańca” (2023) oraz licznych artykułów teoretycznych i krytycznych poświęconych tematyce tańca, performansu, nowych mediów i filmu. W roku 2021 otrzymała stypendium twórcze Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na badania w obszarze tańca i filmu. Jest również laureatką grantów badawczych i twórczych Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca (2013, 2023) oraz Narodowego Centrum Kultury (2020). Jako praktyczka teatru i menedżerka kultury współpracowała zarówno z teatrami instytucjonalnymi (m.in. Polski Teatr Tańca, Teatr Wielki im Stanisława Moniuszki w Poznaniu), jak i licznymi organizacjami pozarządowymi zajmującymi się działalnością kulturalną. Od 2014 r. jest kuratorką Dances with Camera (obecnie: MOVES), międzynarodowego konkursu i programu filmów tańca w ramach festiwalu filmów krótkometrażowych Short Waves Festival. Jako kuratorka współpracuje także z oraz Fundacją Artystyczną PERFORM oraz Mazowieckim Instytutem Kultury w Warszawie, gdzie od 2018 roku realizuje cykl prezentacji filmowych “Kino Tańca”. Jako jurorka, selekcjonerka oraz konsultantka programowa współpracowała z licznymi festiwalami i instytucjami kulturalnymi prezentującymi film i taniec w Europie, Ameryce Północnej i Południowej. Wspiera też liczne produkcje sceniczne i filmowe w zakresie dramaturgii, strategii promocji oraz dystrybucji międzynarodowej.

dr ANNA PIOTROWSKA – Doktor w dziedzinie sztuk muzycznych w dyscyplinie rytmiki i tańca (2019), choreografka, reżyserka teatralna, reżyserka ruchu, pedagog, tancerka, performerka. Dyrektorka Bytomskiego Teatru Tańca i Ruchu Rozbark. Prezes i fundator Fundacji Rozwoju Tańca Eferte. Założycielka teatru tańca Mufmi w Warszawie. Pomysłodawczyni i koordynatorka licznych ogólnopolskich i międzynarodowych programów edukacyjno-kulturalnych. Współpracowała m.in. ze Śląskim Teatrem Tańca w latach jego działalności, Polskim Teatrem Tańca w Poznaniu, Wrocławskim Teatrem Pantomimy im. H. Tomaszewskiego. Jest autorką choreografii i ruchu scenicznego w wielu spektaklach tanecznych, dramatycznych i w produkcjach autorskich. Stworzyła ponad 120 autorskich spektakli. W 2015 roku otrzymała nagrodę Województwa Śląskiego „Złotą Maskę 2016”  za całokształt pracy, za reżyserie i choreografie spektakli dla Bytomskiego Teatru Tańca i Ruchu ROZBARK. Pomysłodawczyni i koordynatorka wielu ogólnopolskich i międzynarodowych programów edukacyjno-kulturalnych. Pomysłodawczyni i koordynatorka wielu ogólnopolskich i międzynarodowych programów edukacyjno-kulturalnych: PolemiQi, Atak przestrzeni, Kierunek.(Europa_Warszawa).taniec, SoloDuo_Polska, laboratorium choreografii, British 4 Polish Dance i in.  Laureatka „SoloDuo Dance Festival” (Budapeszt 2005/2006), wielokrotnie juror SoloDuo. Stypendystka British Council Awards 2004 – Young Polish Arts Entrepreneur. Producent przedstawień teatru tańca. Anna Piotrowska uczestniczyła jako gość w festiwalu Gramigna Festival (Palermo 2007), International Poesifestival (Sztokholm 2007), Nu Dance Fest (Bratysława 2007/2008), Fabriaktionen (Berlin 2008), Working Title Festival (Bruksela 2008), jak również wielokrotnie jako gość Międzynarodowej Konferencji Tańca Współczesnego (Bytom), Międzynarodowego Festiwalu Współczesnych Form Tańca (Kalisz – główna nagroda 2007), Międzynarodowych Spotkań Teatrów Tańca (Lublin), wielokrotny gość festiwalu SoloDuo Dance Festival (Budapeszt 2005-2012). Reżyserka ruchu w teatrach dramatycznych m.in. w Szczecinie, Zielonej Górze, Poznaniu, Krakowie, Warszawie, Białymstoku i Legnicy. Współpracowała z reżyserami:  Pawłem Kamzą, Michałem Siegoczyńskim i Arturem Tyszkiewiczem. Artystycznie Piotrowska zainteresowana jest  improwizacją i pogłębianiem świadomości ciała i umysłu jako narzędzia zwielokrotnionej, wielofunkcyjnej obserwacji. Poszukuje relacji obiektywnego ciała w kategorii, którą nazwała „onebodyspacerecognizer”. Od wielu lat zajmuje się zagadnieniem pracy procesowej odkrywając m.in. narzędzia zgłębiające laboratoryjną pracę nad tekstem, kreacją postaci, jak również wzmacniając doświadczenia w podwyższonych stanach ciała i umysłu, poprzez działanie na  wyobrażeniach i emocjach, które wpływają na kreację ruchu i poszukiwanie kanałów energetycznych uwalniających sam taniec.

mgr ADAM KAMIŃSKI – kurator Mandala Performance Festival, , prezes Stowarzyszenia JEST CZŁOWIEK. Kurator programu Przestrzenie Sztuki- Taniec w Teatrze Rozbark w Bytomiu.  animator kultury. Członek zespołu kuratorskiego wspólnie z Anną Piotrowską i Anną Dudą projektu Cecha tańca w Teatrze Rozbark w Bytomiu. Kurator  projektu Laboratorium Ruchu ESK 2016. Kurator wspólnie z Anną Królicą projektów „Róbmy miłość, a nie wojnę” (2017) i „Piąta strona świata” (2018) na Scenie Tańca Studio w Warszawie, oraz projektu  Fundacji Performa  pt: ,,Przewodnik – Taniec”. Członek WITa – Wrocławskiej Inicjatywy Tanecznej. Kurator programu tanecznego w Centrum Sztuki Impart w latach 2009 – 2013. Koordynator licznych projektów z zakresu sztuki performance i tańca współczesnego min: ,,Młodzieżowa Akademia Kulturalno – Społeczna”, ,,Sztuka w akcji” , ,, Wibracje Taneczne”, ,, Atuty sztuki” ,, Sztuka Aktywności”, ..Przenikanie”. Wspólnie z Fundacją Ludzka Sprawa przygotował program Międzynarodowych Spotkań Artystycznych ,,Twórcza Dyspozycja”. Organizator warsztatów tanecznych z udziałem polskich i zagranicznych choreografów i tancerzy. Absolwent studiów podyplomowych ,, Administracja i przedsiębiorczość w kulturze” w Dolnośląskiej Wyższej Szkole Służb Publicznych we Wrocławiu. Członek Jury Polskiej Platformy Tańca w 2008 , w 2014  roku i w 2024. Autor tekstów o tańcu i sztuce akcji.  Kurator programu performatywnego na festiwalu ,,Poznań Poetów” w 2009 roku.  Członek Otwartego Forum Środowisk Sztuki Tańca. Kurator programu tanecznego Interdyscyplinary Fringe Festival. Współpracuje z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w Warszawie – realizacja programów: z zakresu edukacji tanecznej ,,Myśl w ruchu”,  projektów promujących polski taniec w ramach Sceny dla tańca.

mgr ANNA DUDA – od 2019 r. wykładowczyni na Wydziale Teatru Tańca w Bytomiu Akademii Sztuk Teatralnych im. S. Wyspiańskiego w Krakowie – prowadzi przedmioty teoretyczne oraz koordynuje projekty studenckie, jest również wydziałowym rzecznikiem ds. etyki. Od 2012 r. prowadzi badania na styku teorii i praktyki w obszarze współczesnych form tańca i ruchu, ostatnio również sztuk walki (aikido). Współpracuje z organizacjami i instytucjami zajmującymi się popularyzacją praktyk ruchowych, aktualnie m.in. z Bytomskim Teatrem Tańca i Ruchu Rozbark, Festiwalem Cyrkulacje we Wrocławiu, Dojo Wrocław Aikikai (projekt Aiki-Ciało, wspólnie z Piotrem Masztalerzem). We współpracy z Anną Piotrowską realizuje działania badawcze w ramach Obserwatorium krytycznego Teatru Rozbark w Bytomiu oraz Fundacji Rozwoju Tańca eferte, m.in. rozwijając projekt “One-body-space-recognizer”. Z Karoliną Brzęk realizują od 2017 r. projekt badawczo-artystyczny “Siłaczka” wokół tematyki treningu performera. Od 2020 r. jest członkinią (od 2024 r. jedną z liderek) Sieci Producenckiej – niezależnej polskiej sieci wspierającej rozwój dobrych praktyk w zakresie produkcji sztuk performatywnych.